05
Apr
09

Tala I Le Mafua’aga Ua Aliita’i Ai Faleata I Le Suafa Faumuina: Fonoti Le Tupu.

O LE TALA I LE MAFUA’AGA UA ALI’ITA’I AI FALEATA I LE SUAFA FAUMUINA

Ua maliu Tuia’ana Faumuina le Tupufia ona tau ai lea o le taua ina ua fia tupu uma le fanau a Faumuina, e iai Fonoti, o le teine o Samala’ulu, ma Va’afusuaga Tole’afoa; “Tupufia o le Faumuina”.

Ona papae ai lea o lo latou taua i Leulumoega. Ua uma le taua ua manumalo Fonoti ma avea ma Tupu Tafa’ifa o Samoa. Ona finagalo ai lea o le tupu e fia asia le itumalo o Faleata. Ona o le tasi lenei o itumalo na tau malosi i le itutaua a le Tupu o Fonoti. O Fonoti o lona tina Manalelei po’o Talaleomalie, o Manalelei Talaleomalie o lona tina Aloalonei, o Aloalonei o lona tina Unusialetoa, o Unusialetoa o lona tina Letele-o-Talaia le alo o Mata’afa o Ululoloa i Faleata, o le fai’a lea a Fonoti le Tupu ma Faleata i lena vaitau o le soifuaga.

Na malaga ai lea o le Tupu o Fonoti i Faleata. O iai i Vaimoso le tagata malosi ma le toa lenei e igoa ia Tiufea. Ona alu ane ai lea o Tiufea ia Fonoti ma lana manulele. Ua fa’alele manu nei le Tupu o Fonoti ma Tiufea. Ua fa’alele e le Tupu o Fonoti le manulele a Tiufea, ua lele aluga ma ifo mai ma tu i le a’ao o le Tupu. Ona fa’alele lea e Tiufea o lana manulele, ua na ona apata e fia lele ma pa’u mai ua tu i le ua o Tiufea. Ua fa’apea lava ona faia e le manulele le apata e fia lele, ma pa’u mai ma tu i le ua o Tiufea.

Ona malele lea o le Tupu o Fonoti ia Tiufea ma Faleata a’o potopoto iai ma le Tupu. “Tiufea! Tu’u lou igoa o Tiufea, ae o le a e igoa ia ‘Manuleleua’ e manatua ai pea e Faleata lenei lava aso.” O lona tau, O le’a ou ‘Une’ lou Ao o le ‘Mata’afa i Atua’. Ae aumai le suafa o lo’u tama o ‘Faumuina ete Aliita’i iai (Faleata)‘. O to’oto’o fo’i ia o i Faleata Sasa’e ua fa iai to’oto’o o Faleata e o’o mai i aso nei. “Puni loa le Mata’afa, ae puni matatogo Faleata”.

GAFA O MANALELEI TALALEOMALIE LE TINA O LE TUPU O FONOTI:
TUI-FITI LE TUPU ANAMUA O FITI:
1. Usu Tui-Fiti ia Si’uuilasisifo le alo o Tui-Atua Puluitua faae’e le gafa o Fata po’o Fata-igoatele (tama). [: Suafa “Fata” o Lotofaga le Aiga Salevalasi]
2. Usu #2 Fata po’o Fataigoatele ia Sinasinavaiao le alo o Tuiatua Fogalepulu o Etemuli faae’e le gafa, o Fata (ii), po’o Fata-levave (tama).
3. Usu Fata (ii), po’o Fatalevave ile tama’ita’i o Fulu’ula-ale-matoto o le ilamutu o Tui-Fiti i Lotofaga, fa’aee le gafa: o Leu (teine).
4. Usuia Leu e Matasepu o Lepa, fa’aee le gafa: o Tau’iliili (tama), ma Talalaufala (teine).
TUI-ATUA LE TUPU O ATUA:
5. Usu mai le Tuiatua Fa’asoutele o Ti’avea ia Talalaufala, fa’aee le gafa: o Fililesalue (teine).
6. Usuia Fililesalue e Leali’ifanovalevale i Palauli, fa’aee le gafa: o Popoai (teine), Taufaito’a (teine).
TUI-TOGA LE TUPU O TONGA:
7. Usuia Popoai e le #1 Tui-Toga (viii), faaee le gafa: o Togialelei (maliu, e le’i usu gafa), ma Tuiavi’i (tama).
8. Usuia Taufaito’a e le #2 Tui-Toga (viii), fa’aee le gafa o Tui-Toga Puipuifatu (tama: Fanaua Tui-Toga Manaia na usu ia Nafanua, Tui-Toga Faisautele na usu ia Painuulasi)
9. Usu #1 Tuiavi’i ia Siaposuisui le afafine o Pei i Sagafili, faaee le gafa: o Tuifa’asisina (tama: fa’avae gafa o Lilomaiava)
10. Toe usu #2 Tuiavi’i ia Letele Talaeia le afafine o Mata’afa i Ululoloa Faleata, fa’aee le gafa o Taua’aletoa (tama), ma Unisialetoa (teine).
11. Usuia Unisialetoa e Malietoa Sa o Mulifanua, fa’aee le gafa o Togia, Ifopo, ma Aloalonei (teine).
12. Usuia Aloalonei e Vaovasa o Gataivai i Savaii, fa’aee le gafa o Manalelei Talaleomalie (teine).
13. Usuia Manalelei po’o Talaleomalie e Tuia’ana Tuiatua Faumuina Le Tupufia, fa’aee le gafa o Fonoti (tama ulumatua “Ole Alii o Aiga”, ma le Tupu Tafa’ifa o Samoa).

(“e ufiufi a le tama’imoa i le tanoa, ae ioio lava..”)



0 Responses to “Tala I Le Mafua’aga Ua Aliita’i Ai Faleata I Le Suafa Faumuina: Fonoti Le Tupu.”



  1. Leave a Comment

Leave a comment


BLOG CALENDAR

April 2009
M T W T F S S
 12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
27282930  

BLOG STATS

  • 225,112 hits

BLOG ARCHIVE